Migracja zarobkowa Polek jako ich strategia na znalezienie pracy

Jeszcze kilkanaście lat temu migracja zarobkowa kojarzona była przede wszystkim z mężczyznami, którzy decydowali się na pracę poza granicami naszego kraju w celu utrzymania rodziny. Kobieta zaś albo zostawała z dziećmi w kraju, albo wyjeżdżała do męża, gdyż będąc na jego utrzymaniu była od niego całkowicie zależna, poza tym zależało jej na złączeniu rodziny. Mobilność kobiet uzależniona była wtedy od migracji mężczyzn. Dzisiaj coraz częściej kobiety samodzielnie wyjeżdżają za granicę w poszukiwaniu pracy. Niezależnie od mężczyzn podejmują decyzję o migracji zarobkowej, mimo iż nie znają języka i kultury kraju, do którego się udają. Co je skłania do wyjazdu? W jaki sposób szukają pracy za granicą i gdzie pracują? Odpowiedzi na te pytania znajdziemy w niniejszym artykule.

Motywy wyjazdu

Najczęstszym powodem wyjazdu za granicę jest konieczność znalezienia pracy. Zła sytuacja na rynku pracy w Polsce oraz ciągłe zapotrzebowanie na dodatkową siłę roboczą w innych krajach to czynniki, które mają decydujący wpływ na to, że kobiety decydują się na migrację zarobkową. Polki emigrują do krajów wysoko rozwiniętych, w których istnieje trwały popyt na pracę cudzoziemców. Wyjeżdżają one za przysłowiowym chlebem przede wszystkim do krajów Unii Europejskiej: Wielkiej Brytanii, Irlandii, Holandii, Niemiec i Włoch. Wyniki przeprowadzanych badań wśród emigrantów donoszą, że w przypadku kobiet starszych wyjazd za granicę wynika głównie z problemów ze znalezieniem zatrudnienia na polskim rynku pracy. Natomiast kobiety młode traktują wyjazd jako źródło dodatkowego dochodu finansowego, dzięki któremu zrealizują swoje plany życiowe np. rozpoczęcie studiów. W obu przypadkach migracja zarobkowa daje możliwość zdobycia niezależności finansowej i osiągnięcia lepszej pozycji na rynku pracy i w społeczeństwie.

Coraz częściej kobiety podkreślają także pozaekonomiczne korzyści wynikające z wyjazdu za granicę do pracy. Chodzi przede wszystkim o możliwość nauki języka obcego, poznania innej kultury i obyczajów.  Poza tym doświadczenie zawodowe zdobyte za granicą a przede wszystkim biegłe komunikowanie się w języku obcym stanowi duża zachętę dla pracodawców w Polsce.

Wyjazd za granicę stanowi dla Polek także formę ucieczki w przypadku, gdy nie potrafią one pogodzić pracy zawodowej z obowiązkami rodzinnymi. Migracja daje im szansę zwiększenia niezależności a nawet wywalczenie większej równości płci w środowisku w którym się obracają. Polki pracujące za granicą twierdzą, że dzięki migracji wyzwoliły się z tradycyjnych ról i z podporządkowania mężczyzn, co zostało im narzucone poprzez patriarchalny wzorzec funkcjonowania rodziny.

Poszukiwanie pracy za granicą

Polki szukają pracy albo po przyjeździe do kraju docelowego, albo decydują się na wyjazd wtedy, gdy mają już zapewnione zatrudnienie. Istnieją różne sposoby szukania pracy za granicą. Najbezpieczniejszą a zarazem najbardziej pewną metodą jest uzyskanie informacji od krewnych lub znajomych, którzy już tam pracują. Jeśli tych kontaktów nie ma, wykorzystuje się w tym celu agencje pośrednictwa pracy, urzędy pracy, instytucje charytatywne, organizacje religijne, instytucje kulturalne i migranckie. Jeśli chodzi o szukanie pracy na miejscu, migranci umieszczają ogłoszenia w miejscach publicznych, sklepach i ogólnodostępnych tablicach informacyjnych. Ponadto dość popularne wśród kobiet jest wrzucanie własnoręcznie zrobionych ulotek z ofertą swoich usług do skrzynek pocztowych mieszkańców zamożniejszych dzielnic.

Coraz częściej wyjazd Polek za granicę i nawiązanie sieci kontaktów staje się sposobem zarobkowania dzięki pośrednictwu pracy. Jak dowodzą badania prowadzone wśród emigrantek dzieje się tak na przykład w Belgii, gdzie grupa kobiet uczyniła swoim głównym źródłem dochodu pośredniczenie między pracodawcami a nowo przyjezdnymi Polkami. Znając warunki i reguły panujące na tamtejszym rynku pracy oraz przede wszystkim operując językiem tubylców łatwiej jest im pośredniczyć między tymi osobami.

Do jakich prac zatrudniane są Polki za granicą?

Wzrastająca aktywność zawodowa kobiet w krajach wysoko rozwiniętych powoduje, że nie mają one czasu na wykonywanie prac domowych, takich jak sprzątanie, gotowanie i opieka nad dziećmi. Nie zawsze mogą liczyć na pomoc swoich partnerów i innych członków rodziny, więc realizację tych zadań zlecają innym osobom, głównie migrantkom z innych krajów, także z Polski. Polki zaś nie mogąc znaleźć pracy w zawodzie w kraju, opuszczaja jego granice i wyręczają cudzoziemki w ich pracach domowych. Sprzątanie domów, opieka nad dziećmi i osobami starszymi to prace, które Polki najczęściej wykonują za granicą. Co ciekawe w kraju wykonują te obowiązki nieodpłatnie, natomiast za granicą poprzez opiekę nad cudzymi dziećmi są w stanie utrzymać swoje własne, które zostały w Polsce.  Najczęściej wykonywanymi pracami Polek są prace fizyczne, jednak istnieje zapotrzebowanie także na pielęgniarki, lekarki a nawet nauczycielki, wymogiem jest znajomość języka.  

Rotacja pracy jako sposób łączenia obowiązków rodzinnych z pracą za granicą

Rozłąka, prowadzenie domu i opieka nad członkami rodziny stanowią największy problem dla kobiet, które decydują się na migrację zarobkową. Jednak także w tej kwestii znalazły one rozwiązanie. Chęć pogodzenia pracy i opieki nad rodziną w Polsce prowadzi je do podjęcia pracy na zmianę, zazwyczaj  z kuzynką bądź przyjaciółką. Wyjeżdżają one wtedy na kilka-kilkanaście tygodni w zastępstwie za inną kobietę, w tym czasie opiekę nad dziećmi powierzają krewnym bądź dziadkom. Taka praca rotacyjna jest też dobrym rozwiązaniem jeśli kobieta idzie na urlop macierzyński lub zdrowotny a nie chce stracić pracy. Szuka wtedy kogoś zaufanego na zastępstwo, po to aby mieć możliwość powrotu w to samo miejsce.

Migracja zarobkowa staje się niekiedy jedynym rozwiązaniem dla kobiet, które nie mogą znaleźć pracy w kraju. Ze względu na rodzinę i obowiązki domowe w większości przypadków jest to migracja sezonowa. Kobiety te wykonują zazwyczaj prace poniżej swoich kwalifikacji i wykształcenia zdobytego w Polsce, po to aby zabezpieczyć materialny byt swoim bliskim.