Zachowania nieasertywne w pracy

W każdym środowisku pracowniczym znajdą się osoby, których łączy wspólna cecha: brak asertywności. Warto wiedzieć, że brak asertywności nie polega tylko na tym, że nie potrafimy odmówić na prośby i żądania współpracowników czy przełożonych. Brak asertywności polega na różnego rodzaju zachowaniach w pracy i  przejawia się w różnych typach osobowości,  pierwszym z nich jest :

Mysz pod miotłą. Pracownik charakteryzuje się tym, że dobrze wykonuje swoją pracę, jest lubiany i szanowany przez cały zespół. Jednak tak naprawdę do niczego nie doszedł, nigdy nie dostał awansu ani nawet podwyżki. Jego brak asertywności polega na tym, że mimo iż chce się rozwijać i wspinać po kolejnych szczeblach kariery, boi się podjąć działanie. Czeka, jak mysz pod miotłą, aż ktoś go dostrzeże i popchnie w odpowiednim kierunku. Pracownik ten nie ma sprecyzowanych planów dotyczących kariery i obawia się zmian w swoim życiu zawodowym.

Przezroczysty. To osobowość pracownika, który jest ciągle wykorzystywany, laury i oklaski za jego sumienną i rzetelną  pracę zbierają inne osoby. Wieczny asystent, nigdy szef. Problem takiego pracownika polega na tym, że nie potrafi przeciwstawić się tej sytuacji, pozwala na to, aby z jego zdolności i pracowitości korzystały inne osoby.

Swój największy wróg. Osoba charakteryzująca się tym typem osobowości, pomyliła znaczenie asertywności z agresją. Dezorganizuje ona i utrudnia pracę całemu zespołowi poprzez wieczną krytykę i niezadowolenie z pracy innych. Z tego względu nie jest to pracownik lubiany i szanowany, mimo iż posiada wiedzę i dobrze wykonuje swoje obowiązki.

Śpiąca królewna. Osoba ta nie wykorzystuje swoich możliwości w pracy, mimo iż jest bardzo zdolna i stać ją na wiele. Powodem takiego stanu rzeczy jest lenistwo, brak samodyscypliny i samokontroli. Skutkuje to odkładaniem powierzonych zadań na potem czy chociażby spóźnianiem się do pracy, co z kolei staje się powodem niezadowolenia pracodawców. Pracownik zaś obawia się, że zostanie z tego powodu zwolniony z pracy, ale jednocześnie nie stara się  aby temu zapobiec, na tym właśnie polega jego brak asertywności.

Maruda. Główny problem marudy to bierność. Jest to osoba, która ciągle narzeka na atmosferę i relacje w pracy, jednocześnie nie robiąc nic aby to zmienić. Nie potrafi przedyskutować zaistniałego problemu na forum, w zamian wykazuje swoje niezadowolenie obwiniając innych pracowników, których z kolei niewiele to interesuje.

Kozioł ofiarny. Jest to najbardziej znana nieasertywna osobowość jaka może być w środowisku pracowniczym. Osoba w roli kozła ofiarnego wykonuje obowiązki i zadania innych pracowników, nie umiejąc odpowiedzieć „nie” nawet na najbardziej bezzasadne żądania i prośby. W efekcie jest ona ciągle zapracowana i poświęca nawet swój prywatny czas na pracę. Jest to powodem ciągłego zdenerwowania, złości na samego siebie, nieoczekiwanych wybuchów płaczu, co może doprowadzić taką osobę nawet do depresji.

Jak widać brak asertywności w pracy niesie ze sobą wiele konsekwencji, nudę, frustrację albo poczucie niespełnienia. Jednak poza dobrym samopoczuciem może odbijać się także na stanie naszego konta bankowego, gdyż jesteśmy pomijani przy ewentualnych awansach i podwyżkach, lub jak w przypadku śpiącej królewny grozi nam utrata pracy. Dlatego warto pracować nad swoją asertywnością w pracy.  Od czego zacząć? Na co zwrócić uwagę? Warto wiedzieć, że asertywność w pracy sprowadza się do pięciu podstawowych umiejętności:

Aktywna postawa. Należy być asertywnym przede wszystkim w stosunku do siebie samego i zastanowić się jakie cele zawodowe chcemy osiągnąć i czy są one możliwe do zrealizowania w obecnym miejscu pracy. Warto zaplanować sobie jakie kroki musimy przedsięwziąć, aby móc w pełni korzystać ze swoich zdolności w pracy.

Profesjonalizm. Koncentracja,samokontrola i dyscyplina to umiejętności niezbędne w pracy. Ich brak często jest powodem przeszkód i barier jakie napotykamy w pracy. Spóźnianie się, odkładanie spraw na później i nieumiejętność skupienia się z pewnością nie wpływają pozytywnie na nasz wizerunek i samoocenę.

Opanowanie lęków i obaw. Strach i obawa przed nowymi sytuacjami w pracy prowadzi do unikania lub rezygnowania z zadań, dzięki którym możemy się rozwijać zawodowo i odczuwać satysfakcję z pracy. Unikając sytuacji związanych ze stresem, uchylamy się od wystąpień publicznych, bardziej wymagających zadań i wyzwań, przez co stoimy w miejscu a z napotykanych szans korzystają inne osoby.

Dobre stosunki osobiste w pracy. Podobno większość ludzi zostaje zwolnionych z pracy, dlatego, że nie potrafią współistnieć z innymi w pracy. Poprawne stosunki ze współpracownikami, przełożonymi czy podwładnymi są rzeczą niezwykle istotną. Nie chodzi jednak o to, aby z wszystkimi utrzymywać przyjacielskie kontakty. Asertywność w pracy polega na szczerym i taktownym porozumiewaniu się dla osiągnięcia wspólnych celów zawodowych. Trzeba nauczyć się prosić o przysługę, mówić „nie” wtedy gdy jest to konieczne, stawiać warunki a także radzić sobie z krytyką.

Sztuka negocjacji warunków. Aby móc negocjować warunki trzeba być dobrze zorientowanym w naszym środowisku zawodowym.  Dlatego warto być na bieżąco ze wszystkimi zmianami i wiedzieć czy oferowana propozycja jest dla nas szansą czy zagrożeniem. Mając konkretne argumenty łatwiej nam będzie negocjować warunki, zachować asertywność  i pewność siebie

Brak asertywności w pracy zdecydowanie częściej dotyczy kobiet, ponieważ potrafią być bardziej uległe, niezdecydowane i nieśmiałe w porównaniu do mężczyzn. Dlatego Herbert Fensterheim w swoim poradniku „Jak nauczyć się asertywności” poleca kobietom stosować dodatkowe ćwiczenie:

Jeśli jesteś kobietą i wiesz, czego chcesz, ale nie wiesz jak to zdobyć bez obwiniania się, spróbuj posłużyć się metodą idealnego obrazu siebie. Wyobraź sobie idealna kobietę w pracy. Jaka ona jest? Co ją cechuje? Co mówi, robi i jaki ma stosunek do tego co robi? Odegraj w myślach jej zachowanie kilka razy. Rób to do momentu, gdy będziesz potrafiła zachowywać się podobnie na co dzień[1].